Cập nhật lần cuối: 20-09-2023
Tiên Du là một huyện trực thuộc tỉnh Bắc Ninh, nằm trong vùng đồng bằng sông Hồng ở miền Bắc Việt Nam.
Vị trí địa lý
Huyện Tiên Du nằm ở phía tây thức giấc Bắc Ninh, với vị trí địa lý:
Hành chính
Huyện Tiên Du sở hữu 14 tổ chức hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Lim (huyện lỵ) và 13 xã: Cảnh Hưng, Đại Đồng, Hiên Vân, Hoàn Sơn, Lạc Vệ, Liên Bão, Minh Đạo, Nội Duệ, Phật Tích, Phú Lâm, Tân Chi, Tri Phương, Việt Đoàn.
Địa lý
Tiên Du căn bản là huyện đồng bằng châu thổ. Tuy nhiên, vẫn sở hữu 1 số ít đồi thấp trên địa bàn của huyện nằm tản mạn ở một số xã Hoàn Sơn, Phật Tích, Việt Đoàn, Hiên Vân, Liên Bão. Sông Đuống là tinh ranh giới tự nhiên (dài khoảng 12 km) giữa Tiên Du sở hữu huyện Thuận Thành. Ngoài ra, trên địa bàn huyện còn sông Ngũ Huyện Khê chảy qua ở địa phận xã Phú Lâm cũng là ranh ma giới trùng hợp của Tiên Du có huyện Yên Phong và tỉnh thành Bắc Ninh.
Dân số
Trích số liệu từ cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 của Tổng cục Thống kê thì tính tới 0h ngày 01 tháng 4 năm 2009, dân số huyện Tiên Du với 124.396 người, trong đấy với 61.062 nam, 63.334 nữ[13]. Ngoài ra, do có rộng rãi khu, cụm công nghiệp trên địa bàn nên trong huyện mang 1 lượng không nhỏ người lao động tạm trú trợ thời vắng đến từ các địa phương khác.
Giao thông
Đường bộ
Quốc lộ 1A chạy qua địa bàn xã Nội Duệ và thị trấn Lim.
Quốc lộ 38 Bắc Ninh - Hà Nam chạy qua địa bàn 2 xã Lạc Vệ và Tân Chi.
Tỉnh lộ 276 là tuyến đường tỉnh nhưng chỉ chạy nội bộ trong huyện, khởi đầu từ xã Phú Lâm kết thúc ở xã Tân Chi.
Tỉnh lộ 279 là tuyến đường tỉnh giấc đi qua những xã ở phía Nam của huyện tới huyện Gia Lâm (Hà Nội), hầu hết là đường trên đê sông Đuống
Tỉnh lộ 287 là đoạn kéo dài của đường thức giấc 295 từ Từ Sơn qua Tiên Du tới huyện Quế Võ.
Đường cao tốc Hà Nội – Lạng Sơn chạy qua địa bàn xã Hoàn Sơn, xã Nội Duệ, thị trấn Lim và xã Liên Bão.
Đường sắt
Đường sắt Hà Nội - Đồng Đăng chạy qua địa bàn xã Nội Duệ và thị trấn Lim. Có một ga trợ thời nghỉ ở nơi giao cắt giữa tỉnh giấc lộ 276 và đường sắt là ga Lim.
Đường thủy
Có những bến đò ngang và những hoạt động vận vận tải thủy trên sông Đuống và sông Ngũ Huyện Khê.
Kinh tế - xã hội
Kinh tế
Những ngày đầu mới tái lập huyện, Tiên Du còn gặp muôn vàn khó khăn, thách thức, điểm khởi thủy kinh tế thấp (sản xuất nông nghiệp chiếm 59,7%; công nghiệp - xây dựng cơ bản 17,2%; thương mại và dịch vụ 23,1%), kết cấu hạ tầng vừa thiếu, vừa yếu.[14]
Nền kinh tế của huyện liên tiếp sở hữu chỉ số nâng cao trưởng cao, bình quân trong 15 năm (giai đoạn 1999 - 2013) đạt 15,36%/năm. Quy mô kinh tế năm 2013 tăng gấp 8,53 lần so mang năm 1999; cơ cấu kinh tế dịch chuyển theo hướng hiện đại, có tỷ trọng công nghiệp - xây dựng 77,4%; dịch vụ 17,5%; nông nghiệp 5,1%. Thu ngân sách đạt trên 435 tỷ đồng, gấp 27,37 lần so mang năm 1999 và thu nhập bình quân đầu người đạt 3.476 USD/năm.[14]
Mức lương tối thiểu vùng của huyện Tiên Du được xếp vào vùng II qua ấy căn cứ theo Nghị định số 103/2014/NĐ-CP ngày 11 tháng 11 năm 2014 thì Chính phủ quy định mức lương tối thiểu vùng của huyện Tiên Du năm 2015 là 2.750.000 đồng.[15]
Nông nghiệp
Tính đến năm 2013, sau 15 năm tái lập huyện, nền nông nghiệp huyện Tiên Du đã với các bước tiến dài, vững chắc. Bước đầu đã hình thành các vùng chuyên canh phân phối lúa lai, lúa hàng hóa, trồng màu và kinh tế trang trại. Chăn nuôi đã lớn mạnh phát triển thành ngành chính trong nông nghiệp và đã xây dựng được rộng rãi mô hình điểm vận dụng kỹ thuật cao như: Khu kỹ thuật cao Việt Đoàn, hoa cây cảnh ở Phú Lâm, chăn nuôi giao hội xa khu dân cư ở Cảnh Hưng. Năng suất lúa bình quân từ 39,2 tạ/ha năm 1999, tăng lên 60,5 tạ/ha năm 2013. Giá trị phân phối nông nghiệp từ 27 triệu đồng/ha năm 1999, nâng cao lên 96 triệu đồng/ha năm 2013.[14]
Công nghiệp
Trên địa bàn huyện hiện với 2 khu công nghiệp (KCN) tụ tập đấy là KCN Tiên Sơn, KCN Đại Đồng - Hoàn Sơn. Trong đó, KCN Tiên Sơn là KCN đầu tiên của tỉnh giấc được có mặt trên thị trường cuối năm 1998. Trong khuôn viên của các KCN này đã mang 1 số tập đoàn, doanh nghiệp to của Việt Nam và quốc tế đầu tư như Canon, Kobelco, Sumitomo, Vinamilk,...
Ngoài 2 KCN trên thì Tiên Du còn có 2 cụm công nghiệp (CCN) địa phương là CCN Phú Lâm và CCN Tân Chi cũng góp phần không nhỏ trong việc ảnh hưởng lớn mạnh công nghiệp tại địa phương.
Năm 2013, giá trị chế tạo công nghiệp - tiểu tay chân nghiệp năm 2013 đạt trên 31.000 tỷ, riêng giá trị cung ứng công nghiệp địa phương đạt 3.900 tỷ đồng, tăng gấp 104 lần so sở hữu năm 1999.[14]
Làng nghề
Một số làng nghề truyền thống vẫn duy trì và phát huy được hiệu quả sản xuất, từng bước khẳng định nhãn hàng làng nghề như: Nghề mộc ở Đại Đồng, mây tre đan xuất khẩu ở Lạc Vệ, xây dựng ở Nội Duệ… góp phần hình thành nên thị trường sôi động và hấp dẫn đối mang người mua trong và ngoài nước.
Phú Lâm: trồng cây cảnh
Lạc Vệ: mây tre đan xuất khẩu
Nội Duệ: dệt lụa, xây dựng
Hạ tầng
Hiện nay, trên địa bàn huyện Tiên Du đã hình thành một số khu thị thành mới như khu tỉnh thành cao cấp Hoàn Sơn, khu thành phố Dabaco Lạc Vệ, khu thành thị FLC Phú Lâm...
Y tế
Trước đây, Trung tâm y tế huyện Tiên Du là doanh nghiệp đảm nhận hầu hết công việc trong lĩnh vực y tế của huyện.
Năm 2006, Trung tâm y tế huyện chia tách thành 3 đơn vị: Phòng Y tế, Trung tâm Y tế Dự phòng và Bệnh viện Đa khoa huyện để mỗi doanh nghiệp với thể đảm nhiệm những mảng riêng như tuyên truyền, dịch tễ, phòng chống và điều trị bệnh.
Hiện nay, Bệnh viện đa khoa huyện Tiên Du với hội sở chính tại xã Liên Bão, khuôn viên rộng 3ha nằm ngay đường quốc lộ 1A mới. Trụ sở bệnh viện mới bắt đầu được xây dựng năm 2009 và được đưa vào sử dụng cuối năm 2013 sở hữu quy mô 250 giường bệnh.[14] Trước đây, bệnh viện huyện nằm trong khuôn viên của trọng tâm y tế huyện Tiên Du trên đường Nguyễn Đăng Đạo, thị trấn Lim, ở đối diện với trụ sở của Công an huyện và Ban chỉ huy Quân sự huyện. Cơ sở vật chất khang trang đã tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh viện khai triển các công nghệ trong khám và điều trị chuyên sâu mới.
Mặt khác, hệ thống y tế của tuyến xã, thị trấn cũng được củng cố cả về cơ sở vật chất và nhân lực. Tính tới năm 2013, 100% trạm y tế xã, thị trấn có chưng sĩ và được chắc chắn hóa đạt chuẩn quốc gia.
Giáo dục
Thời phong kiến
Thời phong kiến, Tiên Du sở hữu là địa phương với truyền thống khoa giáp có 39 vị đại khoa (chỉ tính trong những kì thi Đình hoặc tương đương) đã vinh quy bái tổ từ các triều đại Hồ, Lê sơ, Mạc, Lê Trung hưng. Trong đó, có phổ biến gia đình mang truyền thống hiếu học nổi bật mang 3 đời thi đỗ Tiến sĩ như gia đình Tiến sĩ Nguyễn Duân ông thi đỗ năm 1778 trong khi tiên sư (Nguyễn Đức Vĩ) và ông nội ông (Nguyễn Đức Ánh) đều đã thi đỗ Tiến sĩ trước đó. Hay sở hữu những gia đình cả hai anh em đều thi đỗ đại khoa như gia đình Bảng nhãn Nguyễn Nhân Triêm có em trai là Tiến sĩ Nguyễn Nhân Chiêu và gia đình Trạng nguyên Nguyễn Đăng Đạo có anh trai là Tiến sĩ Nguyễn Đăng Tuân,... Xem bảng thống kê yếu tố trong mục Danh nhân ở dưới
Thời hiện đại
Phát huy truyền thống hiếu học, khoa mục từ những bậc cha anh. Hàng năm, Tiên Du có tỷ lệ học trò thi đỗ vào các trường đại học, cao đẳng khá cao, với rộng rãi học trò đạt giải trong các kỳ thi học trò chuyên nghiệp cấp tỉnh và quốc gia, đặc trưng mang học trò đạt thủ khoa đại học học cả nước như thí sinh Nguyễn Thị Nguyệt đạt 29,75 điểm khối A là thủ khoa làm tròn của Đại học Ngoại thương Hà Nội trong kỳ thi tuyển sinh đại học năm 2009.[16]
Đại học - Cao đẳng
Hiện nay, tỉnh giấc Bắc Ninh đã quy hoạch 03 làng Đại học (LĐH) trong đấy mang 02 LĐH mang địa phận ở huyện Tiên Du. LĐH I mang không gian khoảng 200 ha tại khu vực giáp ranh giữa phường Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) và xã Liên Bão. LĐH II (Khu huấn luyện nghiên cứu vận dụng kỹ thuật và kỹ thuật II) đã được quy hoạch xây dựng theo hướng "Công viên các trường Đại học" sở hữu khoảng trống tổng thể khoảng 1.300 ha tại phường Hạp Lĩnh (thành phố Bắc Ninh) và những xã Lạc Vệ, Việt Đoàn, Minh Đạo, Tân Chi (Tiên Du) hứa hứa hẹn những tiềm năng tăng trưởng mới của tỉnh nhà. Hiện nay, với một số trường đại học đã và đang tiến hành xây dựng cơ sở trong 2 LĐH này như:
Đại học Quốc tế Bắc Hà, đã khởi công xây dựng từ đầu 2015.
Đại học Phòng cháy chữa cháy đang xây dựng cơ sở trong khuôn viên của LĐH II tại xã Việt Đoàn.[17]
Ngoài ra, còn 1 trường ko nằm trong khuôn viên 2 LĐH trên là Cao đẳng Đại Việt sở hữu hội sở ở Khu công nghiệp Tiên Sơn.
Trung học phổ thông
Các trường trung học phổ quát (THPT) trên địa bàn huyện: THPT Nguyễn Đăng Đạo (Thị trấn Lim), THPT Tiên Du số một (xã Việt Đoàn), trường THPT Nguyễn Đăng Đạo là 1 trong năm trường sở hữu chất lượng huấn luyện cao hàng đầu của tỉnh Bắc Ninh, và là niềm tự hào của huyện nhà.
Ngoài ra, còn một Trung tâm giáo dục thường xuyên huấn luyện hệ Bổ túc THPT do phòng Giáo dục & Đào tạo huyện quản lý có trụ sở tại thị trấn Lim.
Văn hóa
Tiên Du nằm trong vùng dân ca Quan họ. Một di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO công nhận từ năm 2009.[18]
Trong lịch sử, Tiên Du là 1 trong các trung tâm Phật giáo của Việt Nam đặc biệt từ thời Lý.
Năm 1057, chùa Phật Tích được xây dựng tại xã Phật Tích.
Nội dung Nhà đất Tiên Du - Bắc Ninh có hữu ích với bạn?