Gia đình tôi thuê một khu đất để phục vụ cho việc kinh doanh dịch vụ nhưng không may, hỏa hoạn xảy ra gây thiệt hại cho khách. Vậy tôi muốn hỏi, chủ đất hay người thuê phải chịu trách nhiệm với người thuê trọ? Nếu theo kết luận, khu nhà trọ không đảm bảo điều kiện về phòng cháy chữa cháy thì ai sẽ chịu trách nhiệm?
Trả lời:
Khoản 5 Điều 275 Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định, nghĩa vụ phát sinh từ căn cứ "gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật".
Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại quy định tại Điều 584 Luật này như sau:
"1. Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.
2. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.
3. Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này".
Như vậy, việc bồi thường thiệt hại sẽ thực hiện khi đủ 3 yếu tố: có thiệt hại xảy ra; hành vi gây thiệt hại là hành vi trái pháp luật; có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra (yếu tố lỗi không còn là yếu tố bắt buộc phải chứng minh như quy định trong Bộ luật dân sự năm 2005).
Pháp luật hiện không quy định nhà ở cho thuê phải tuân thủ điều kiện về
phòng cháy chữa cháy nếu công trình đó cao chưa đến 5 tầng và có khối tích nhỏ hơn 5.000m3
Để xác định ai là người bồi thường cần tìm ra nguyên nhân xảy ra hỏa hoạn trên cơ sở xem xét hành vi của người gây thiệt hại có thỏa mãn 3 điều kiện trên không. Người gây thiệt hại (do thắp hương, đun nấu, hệ thống điện bị cháy...) dẫn đến cháy lan sang nhà khác thì họ phải bồi thường cho người bị thiệt hại.
Căn cứ theo quy định trên, người có đất cho thuê không có hành vi trái pháp luật, gây thiệt hại cho người khác nên không phải bồi thường thiệt hại.
Người thuê trọ và chủ nhà trọ sẽ phải bồi thường nếu có hành vi gây thiệt hại như phân tích ở trên. Và nếu họ cùng có lỗi thì họ sẽ phải liên đới bồi thường.
Pháp luật hiện không quy định nhà ở cho thuê phải tuân thủ điều kiện về phòng cháy chữa cháy nếu công trình đó cao chưa đến 5 tầng và có khối tích nhỏ hơn 5.000m3.
Vì vậy, nhà trọ cho thuê (thường cao 1 hoặc 2 tầng) thì không yêu cầu chủ đầu tư phải đáp ứng các điều kiện về phòng cháy chữa cháy khi sử dụng hoặc cho thuê.
Luật sư Vũ Tiến Vinh
Giám đốc Công ty Luật Bảo An, Hà Nội
